Innovatie

Innovatie in de biljartsport
Innovatie in de biljartsport

In de loop der jaren is er zo weinig in einze sport vernieuwd, dat je ervan opschrikt als zich iets nieuws aandient. Meestal gaat dit ook met de nodige tegenstand gepaard: Eind jaren zestig: de biljartbal van ivoor werd vervangen door kunststof. Na veel gekrakeel is Ararmith de winnaar geworden.

Eind jaren zeventig: het traditionele 100% wollen biljartlaken werd ingewisseld voor het huidige snellere laken (90% katoen en 10% nylon). Ook toen vlogen de voor- en tegenstanders elkaar in de haren. Eind jaren tachtig: Werner Bayer schrikt de biljartwereld op met een profcircuit en het spelen in sets van 15 punten. De bonden stonden in brand en nu nog smeult het vuurtje soms nog wat na. Lees verder: Innovatie

Wereldprimieur

Octrooi - Gijs van Hattum
Octrooi – Gijs van Hattum

In de praktijk blijkt het dikke kunststof uitstekend geschikt te zijn om er de ballen over te laten rollen. Omdat het kunststof niet verwarmd hoeft te worden zoals de leiplaten, levert dit een flinke besparing op de energienota wat weer goed is voor het milieu en is het biljartlaken minder snel aan vervanging toe. De biljarttafel, met een afmeting van het speelveld van 2.84 x 1.42 meter, is veel lichter dan de traditionele tafel.
Bedenker en maker van deze biljarttafels is de Veenendaalse meubelmaker Gijs van Hattum, zelf een verdienstelijk biljarter. Het heeft hem bijna tien jaar gekost om zijn idee te realiseren. Vooral het vinden van een leverancier die in staat was om kunststofplaten vlak te persen tot een dikte van 60 millimeter, heeft hem veel moeite en tijd gekost.

Nuovo Prova Biljart – de ‘klapschaats onder de biljarts’

Na eerst enkele kleine tafels (2.30 x 1.15 hiervan staan er twee in ons biljart lokaal) als proef te hebben gemaakt, is hij nu toe aan de officiële wedstrijdtafels.

Nuovo Prova Biljart – de ‘klapschaats onder de biljarts’

Nuovo Prova Biljart - De ‘klapschaats onder de biljarts’ - Gijs van Hattum (links)
Nuovo Prova Biljart – De ‘klapschaats onder de biljarts’ – Gijs van Hattum (links)

Zo wordt zijn schepping aan de bar van café-restaurant Ripperda in Den Nul al gekscherend genoemd. Gijs van Hattum uit Bennekom vindt die vergelijking zo gek nog niet. De bedenker en ontwerper van een nieuw soort biljarttafel – zonder leisteen – is er zeker van dat zijn vinding voor een stevige omwenteling gaat zorgen in de biljartwereld. Het Europese octrooi is deze week verleend, de strijd om officiële erkenning kan beginnen.

‘Dit is een tafel waar records op gespeeld kunnen worden, in alle speelsoorten. Ik heb het gevoel iets revolutionairs in gang te hebben gezet. De biljartwereld is conservatief en moeilijk van nieuwe mogelijkheden te overtuigen, maar dit gaan ze niet tegenhouden’, aldus Van Hattum, die zelf met een gemiddelde van vijftien een begenadigd kaderspeler is en in het dagelijks leven een firma in meubel- en interieurbouw leidt. ‘Ik heb mijn kennis van het biljarten gecombineerd met mijn werk. Als je zo’n idee moet laten uitwerken kost het een vermogen’’

De biljarttafel van Gijs van Hattum onderscheidt zich van het traditionele biljart doordat het speelveld niet van het zware leisteen is gemaakt maar van de kunststof polyethyleen. Zijn tafel is daarom een stuk lichter. Een ouderwets wedstrijdbiljart met een speelmaat van 230 x 115 centimeter en de officieel voorgeschreven vijf centimeter dikke leiplaat weegt ongeveer achthonderd kilo, die van Van Hattum komt uit op ongeveer vijfhonderd kilo. ‘Met het idee voor een kunststoflei loop ik al acht jaar rond. Ik heb alles geprobeerd. Kunstharsen, pvc, bakeliet. Tegen dit materiaal liep ik bij toeval aan toen mijn bedrijf ergens een kunststofdorpel moest aanleggen. Toen wist ik: dit is het materiaal. Het is onbreekbaar en door oppervlaktebehandeling goed af te stemmen op de speelsoort.’

Het biljart van de Bennekommer is niet alleen aanzienlijk lichter en dus gemakkelijker te verplaatsen, het hoeft ook niet verwarmd te worden. Leisteen is poreus en neemt hierdoor vocht op uit zijn omgeving. Om te voorkomen dat dit de snelheid van het laken beïnvloedt, wordt de leiplaat verwarmd. Van Hattum schat dat zijn biljart een jaarlijkse besparing van 350 tot 500 euro aan energiekosten oplevert en daarom interessant kan zijn voor de thuismarkt. In Nederland staan 20.000 professionele biljarttafels, waarvan duizend bij beoefenaren van het biljartspel thuis.

Topspelers
Ook de eerste spelresultaten op het leisteenloze biljart openen mooie perspectieven. Zes Nederlandse topspelers onder wie Jos Bongers, John van der Stappen en Rene Luijstenburg hebben de tafel in het bedrijf van Gijs uitgeprobeerd en zijn positief in hun oordeel. Het biljart reageert beter en zowel de directe stoot als de piqué (kopstoot op de bal) lopen gemakkelijker. Van Hattum verwacht dat, wanneer de vaderlandse biljarttop zijn tafel heeft geaccepteerd, het succes vanzelf komt. ‘Een biljarter loopt achter de top aan. Als een profbiljarter als Dick Jaspers dit een goed biljart vindt willen anderen die tafel ook.’

Het nieuwe biljart beleeft dit weekeinde met vier exemplaren zijn officiële première op het Karel Lassche Invitatietoernooi (kader 38/2) in zaal Ripperda in Den Nul. Van Hattum organiseert dit toernooi op persoonlijke titel en heeft voor het gebruik van zijn tafels geen officiële toestemming nodig van de Nederlandse Biljart Bond (NBB). Alle spelers kunnen na afloop van het toernooi hun mening over het leisteenloze biljart kwijt op een enquêteformulier. Na het toernooi blijven er twee tafels bij Ripperda staan, een krijgt een plekje bij een goeie biljarter in Maastricht en de vierde gaat naar een showroom.

Helaas ging het bedrijf Gijs van Hattum Biljarts in 2007 failliet.

Wederom nieuws van biliartlakenfront

Jarenlang was er rust over merk en type biljartlakens. Begin jaren tachtig kwam Corina met Granito A laken, dat 90 % wol en 10 %  nylon bevatte. Het was sneller, heel veel sterker en dus duurzamer dan de wollen lakens van voordien en de afslag van de banden werd langer, hetgeen driebandenspelers heerlijk vonden.

Iwan Simonis Laken
Iwan Simonis Laken

Niet veel later introduceerde Simonis het type 800, bestaande uit 70 % wol en 30 % nylon. Kort daarna de vervanging ook 90 % wol en 10 % nylon, net als Granito met als naam 300 International. Beide fabrikanten verbeterden hun producten en de maakten de markt jaren stabiel met Granito M en Simonis Rapide. Beide lakens ontliepen elkaar nauwelijks en spelen merkten het verschil bijna niet. En nu, meer dan 10 jaar later, komt als een duveltje uit de doos en nieuw laken, dunner, anders geweven en geheel bestaande uit kunststof vezels. De naam: ROYAL PRO. Twee maanden geleden schreef ik er al uitvoerig over en inmiddels blijf ik thuis testen en heb gezocht naar de verschillen met Simonis en Granito. Lees verder: Wederom nieuws van biliartlakenfront

Artemis ferulle

Carambole Artemis kunststof dop deluxe

  • 1ste klas kunststofdop voor biljart topeinden
  • Artemis biljart product
  • Nederlands fabrikaat  ferulle
  • Professionele ferrule
  • Topsterk
  • Uiterst duurzaam
  • High-Impact materiaal (cerocite)
  • Meest gebruikte huls voor keureparatie
  • Maat: 9 mm, 9,5 mm, 10 mm, 10,5 mm, 11 mm, 11,5 mm, 12 mm, 12,5 mm en 13 mm

Ferrule-CaromDeze Artemis kunststof keudoppen voor biljartkeu reparatie zijn voorzien van 6mm schroefdraad zodat de verbinding met de keu nog sterker is dan bij gewone verlijming. Ze worden natuurlijk nog steeds gelijmd voor een oerdegelijke verbinding.

Deze keuhulzen zijn van sterke kwaliteit en barsten daardoor bijna nooit en laten zich makkelijk lijmen met een pomerans.

Deze kosten ongeveer € 7,50, andere merken goede kwaliteit vanaf € 5.00

Wetenswaardigheden

Biljartwetenswaardigheden

Gewicht
De belangrijkste eigenschap van een biljart is het gewicht. Een biljart moet massa hebben, want massa maakt energie. Om dit te bereiken, gebruiken we o.a. 5 cm. dikke leistenen platen in 3 delen van 160 kilo om vervoer en plaatsing te vergemakkelijken. Het geruisloze, massieve M.D.F. waarop de platen liggen, brengt het gewicht al gauw op 700 kilo. Poten, banden, houten lijstwerk en laken brengen het totaal gewicht van een biljart (115 x 230 cm.) op ongeveer een ton. De matchtafel weegt 1500 kilo

Verwarming
Drie tot vijf centimeter onder de leistenen platen zitten gloeispiralen van de verwarming. Hoe droger een biljart is, hoe beter het speelt. In verband met energieverbruik gebruiken we energiezuinige thermostaten. Tevens is het aan te raden om een biljart niet te dicht bij een deur (op de tocht) te plaatsen.

Vloer
Ook moet er aandacht worden besteedt aan de vloer. Een biljart staat het beste op een betonnen vloer, in zand gestort. Bij een vrijdragende vloer kan het nodig zijn, de vloer onder de poten van het biljart te steunen. Is de vloer van hout, dan worden er onder de poten van het biljart betonnen kolommen aangebracht.

Verlichting
De meest gangbare speelmaat is de “twee-dertiger” (kleine wedstrijdtafel) van 115×230 centimeter. Boven deze tafel behoren 2 lampen van elk 150W te hangen; precies boven de acquitpunten (afstootpunten) en 85 centimeter boven het blad. Boven een 284×142 biljart hangen 3 lampen. Schaduw wordt zo tot het minimum beperkt.

Ballen
Een bal gaat 500 speeluren mee. Daarna is de souplesse eruit. Bovendien slijten de ballen 1,5 mm. per jaar. Nieuwe ballen hebben een doorsnede van 61,5 mm.

Laken
Vroeger bestond een biljartlaken (meestal groen, maar ook leverbaar in andere kleuren) in hoofdzaak uit wol, tegenwoordig wordt er meer kunststof in verwerkt. Hoe meer kunststof, hoe sneller het laken. De basis is echter nog steeds wol, om een bepaalde rek/spanning er in te houden. Op een nieuw laken (op een veel bespeeld biljart gebeurt dit wel 2 keer per jaar) mag de eerste 24 uur niet gespeeld worden. Dit heeft te maken met de enorme spanning die op het laken staat. Bij de geringste beschadiging in de eerste 24 uur kan het laken spontaan scheuren.

Benodigde speelruimte

Speelmaat 105 x 210 cm ruimte 405 x 510 cm.
Speelmaat 115 x 230 cm ruimte 415 x 530 cm.
Speelmaat 142,25 x 284,50 cm ruimte 442 x 584 cm.